آب بند های مکانیکی
در بیشتر پمپ های صنعتی از آب بندهای مکانیکی استفاده می شود.
آب بند مکانیکی از دو صفحه به هم چسبیده تشکیل شده است. هنگام کارکرد پمپ، یکی از این صفحه ها ثابت و دیگری در حال چرخش است. در پکینگ مقاومت در برابر نشتی در راستای محور شفت است اما در آب بند ها در جهت عمود بر شافت می باشد.
برای حرکت دو سطح آب بند در تماس با هم باید آب بند روان کاری شود. بدون روان کاری، حرکت دو سطح موجب فرسایش و آسیب آب بند می شود. این آسیب منجر به نشت می شود. معمولا، سیال آب بندی در فشاری مشخص به محفظه ی آب بندی تزریق می شود و موجب روان کاری و خنک کاری سطوح آب بند می باشد.
به هر حال با توجه به طراحی دقیق، آب بندهای مکانیکی نیاز به دقت فراوان هنگام سوار کردن و مونتاژ پمپ دارند. در ادامه مطالب در مورد اجزای پمپ اسلاری بیشتر توضیح می دهیم.
اجزای پمپ اسلاری
اجزای پمپ اسلاری به شرح زیر می باشد:
- پوسته پمپ
- پروانه
- محفظه یاتاقان
- شفت
- محفظه آب بندی
پوسته پمپ
یکی از اجزای پمپ اسلاری، پوسته پمپهای اسلاری به دلیل مقاومت در برابر سایش به شکل نیمه حلزونی یا دایره ای شکل بوده که در نقطه آب شکن (Cut Water) دارای آزادی زیاد می باشد. این پوسته در مقایسه با پوسته حلزونی راندمان پایین تری دارد.
پروانه
اصلی ترین قطعه دورانی بوده که به وسیله پره ها نیروی گریز از مرکز را به سیال انتقال داده و سیال را منتقل می کند. پروانه پمپ اسلاری از نوع ساده (تک خمشه و تخت) و یا فرانسیس (لبه ورودی تا اندازه ای به سمت مرکز پروانه کشیده شده) می باشد. پروانه فرانسیس دارای راندمان بالا، عملکرد مکشی بهتر و طول عمر سایشی بیشتری دارد. دلیل مقاومت بالای این پروانه در برابر سایش، زاویه برخورد سیال با پروانه در ورودی است. پروانه ساده در بسیاری از موارد اسلاری، در برابر سایش مقاومت بهتری دارد. همچنین در زمانی که به پروانه الاستومری نیاز باشد، این پروانه مناسب تر است.
تعداد پره های پروانه، بسته به اندازه ذرات جامد موجود در اسلاری، بین 3 تا 6 عدد متغییر است. پروانه پمپ اسلاری سانتریفیوژ، بیشتر از نوع پروانه بسته بوده زیرا این پروانهها راندمان بالاتری داشته و در قسمت لاینر جلویی کمتر دچار ساییدگی می شود.
پروانههای نیمه باز نیز بیشتر در پمپ های کوچک و موارد خاص استفاده می شود زیرا وجود ذرات جامد در این پمپ ها باعث ایجاد مشکل می شود. پروانه باز نیز می تواند برای پمپاژ کف استفاده شود.
از دیگر مشخصات پروانه پمپ اسلاری می توان به پره های کمکی در قسمت پشت و جلوی صفحه پروانه اشاره کرد که دارای وظایف زیر هستند:
- کاهش فشار در محفظه آب بند
- جلوگیری از برگشت و چرخش مجدد سیال به مرکز پروانه
- جلوگیری از ته نشین شدن و رسوب ذرات جامد بین فضای پروانه و پوسته
شفت (محور ها)
اجزای پمپ اسلاری صنعتی شامل شفت، پروانه، بوش ها، آب بندها (قسمت متحرک)، یاتاقان ها یا سطوح یاتاقان ها و نیمی ازکوپلینگ هست. بین این اجزا شفت عضو کلیدی و اصلی روتور است.
محرک اولیه (موتور) پروانه را به حرکت درآورده و سیال را در پروانه و پوسته پمپ از ابتدا تا انتها وادار به حرکت می کند. معمولا برای ساخت شفت از فولاد کربن دار استفاده می شود، زبرا برای طراحی شفت فقط به محاسبه تنش وابسته نیست و به عوامل دیگری شامل موارد زیر نیز وابسته است.
- خمش شفت
- تنش های کلیدی
- اجزای چرخشی
- سرعت های بحرانی
محفظه آب بندی
محفظه آب بندی، محفظه ای است که محل خروج شفت از پمپ های صنعتی را آب بندی می کند. در این محفظه 4 تا 6 حلقه پکینگ مناسب و یک صفحه ی انتهایی یا گلند برای فشردن پکینگ ها و چکیدن آب هست. مسیری باریک و محدود بین شفت پکینگ وجود دارد که آب می تواند تحت فشار زیاد داخل پوسته پمپ اسلاری، از آن عبور کند.
این مسیر محدود که باعث افت فشار می شود می تواند جلوی نشتی آب را بگیرد و اصطکاک زیادی بین شفت و پکینگ به وجود آورد. در این حالت شفت داغ می شود. بنابر این روش مناسب این است که گلند را تا حدی صفت کنیم که مقداری نشت از میان پکینگ و شفت اتفاق می افتد. این نشتی کم آب به عنوان روان کننده و خنک کننده عمل می کند. در کاربری مواد سمی و خطرناک این نشتی مجاز نیست و از پکینگ استفاده نمی شود.
برای جلوگیری از نشتی ابتدا فشار در جلوی پکینگ گرفته می شود. این کار به وسیله پره های شعاعی در صفحه نگه دارنده پشتی یک پروانه کمکی انجام می شود.
موارد زیر در مقدار کار اصطکاکی بین شفت و پکینگ موثرند.
- کیفیت پکینگ
- طول گلند
- قطر شفت
- سرعت چرخش
- فشاری که به گلند اعمال می شود
- حجم سیال عبوری از پکینگ
محفظه یاتاقان
معمولا در پمپ های پره سرخود فقط از یاتاقان های ضد اصطکاک استفاده می شود. در یک محفظه یاتاقان معمولی، بلبرینگ ها یا یاتاقان های غلتکی (رولبرینگ) چسبیده به پروانه و یا در ورودی نصب می شوند. این کار برای تحمل بارهای شعاعی انجام می شود.
معمولا هنگامی که بلبرینگ در ورودی نصب می شود، در سمت کوپلینگ یا سمت خروجی، یک جفت یاتاقان تماس زاویه ای به صورت جفت دو تایی و یا دو ردیف از این یاتاقان قرار داده می شود.